નવરાત્રિમાં 9 દિવસ પૂજા પદ્ધતિ અને મંત્ર

હિંદુ ધર્મમાં નવરાત્રિ દરમિયાન સાધના અને પૂજા કરવી શ્રેષ્ઠ કહેવાય છે. એવું માનવામાં આવે છે કે સામાન્ય દિવસોમાં કોઈપણ સાધનામાં સિદ્ધિ મેળવવા માટે ઓછામાં ઓછા 40 દિવસની જરૂર હોય છે. તે જ સમયે, નવરાત્રિના નવ દિવસ અનુષ્ઠાનમાં સફળતા મેળવવા માટે પૂરતા છે. જણાવી દઈએ કે નવરાત્રીનો તહેવાર એક વર્ષમાં ચૈત્ર, અષાઢ, અશ્વિન અને માઘના ચાર મહિનામાં ઉજવવામાં આવે છે. પરંતુ, ચૈત્ર અને શારદીય નવરાત્રી આમાં મુખ્ય છે. આ વખતે ચૈત્ર કે બસંતિક નવરાત્રી 2 એપ્રિલથી શરૂ થઈ રહી છે. તો આવો જાણીએ નવરાત્રિની પૂજા પદ્ધતિ અને આ નવ દિવસ કયા મંત્રોનો જાપ કરવાથી તમારા માટે ફાયદાકારક રહેશે.

શૈલપુત્રી

શૈલપુત્રી મા દુર્ગાનું પ્રથમ સ્વરૂપ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે શક્તિની પ્રથમ ઉત્પત્તિ શૈલપુત્રીના રૂપમાં થઈ હતી. નવરાત્રિના પહેલા દિવસે તેમની પૂજા કરવી જોઈએ. ધૂપ પ્રગટાવો, માતાની સામે દીવો કરો અને દેશી ઘીનો દીવો પ્રગટાવી માતાની આરતી કરો. આ પછી શૈલપુત્રી માતાની કથા, દુર્ગા સ્તુતિ અથવા દુર્ગા ચાલીસાનો પાઠ કરો. આ દિવસે માતાને ગાયના ઘીમાંથી બનેલી સફેદ વસ્તુઓ અર્પણ કરો. આ પછી સાંજે માતાની આરતી કરો અને તેમનું ધ્યાન કરો.

मंत्र- ऊं शैलपुत्र्यै नम:।

બ્રહ્મચારિણી

નવરાત્રિના બીજા દિવસે, દેવી ભગવતીના બીજા સ્વરૂપ બ્રહ્મચારિણી દેવીની પૂજા કરવામાં આવે છે. સવારે પૂજાના સમયે હાથમાં ફૂલ લઈને દેવીનું ધ્યાન કરો, ત્યારબાદ તેમને પંચામૃતથી સ્નાન કરાવો, પછી ફૂલ, કુમકુમ, સિંદૂર ચઢાવો. કૃપા કરીને જણાવો કે સફેદ અને સુગંધિત ફૂલો દેવીને પ્રિય છે. આ સિવાય તમે કમળનું ફૂલ પણ અર્પણ કરી શકો છો.

मंत्र – ऊँ ब्रह्मचारिण्यै नम:
दूसरा मंत्र- या देवी सर्वभूतेषु मां ब्रह्मचारिणी संस्थिता।
नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमो नम:।।

ચંદ્રઘંટા
નવરાત્રીના ત્રીજા દિવસે દેવી ચંદ્રઘંટાનું પૂજન કરવામાં આવે છે. સૌથી પહેલા દેવી ગંગાના જળથી સ્નાન કરો. આ પછી ધૂપ-દીપ, રોલી, ફૂલ અને ફળ ચઢાવો. આ પછી માતાનું ધ્યાન કરો અને મનમાં ઓમ ચંદ્રઘંટાય નમઃનો જાપ કરતા રહો.

मंत्र- पिण्डजप्रवरारूढ़ा चण्डकोपास्त्रकेर्युता.
प्रसादं तनुते मह्यं चंद्रघण्टेति विश्रुता॥

કુષ્માંડા

આ દિવસે હંમેશની જેમ સૌથી પહેલા કલશની પૂજા કરો અને માતા કુષ્માંડાને પ્રણામ કરો. આ પછી માતાને પાણી અને ફૂલ ચઢાવો. કૃપા કરીને જણાવો કે આ દિવસે પૂજામાં બેસવા માટે લીલા આસનનો ઉપયોગ કરો. આ દિવસે માતાને કોળાની ખીર અર્પણ કરો.

मंत्र- ऊं कूष्माण्डायै नम:
दूसरा मंत्र- या देवी सर्वभूतेषु माँ कूष्माण्डा रूपेण संस्थिता. नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमो नम:

સ્કંદમાતા
નવરાત્રિના પાંચમા દિવસે સ્કંદમાતાની પૂજા કરવામાં આવે છે. આ દિવસે સૌ પ્રથમ સ્કંદમાતાની મૂર્તિ અથવા ચિત્રની સ્થાપના કરો. આ પછી ગંગાજળથી શુદ્ધ કરો. પોસ્ટ પર માટી, તાંબા અથવા ચાંદીના વાસણમાં પાણી ભરો અને તેના પર કલશ મૂકો અને દેવીનું ધ્યાન કરો. સ્કંદમાતાની પૂજા કરવાથી મનુષ્યની તમામ મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે. મા સ્કંદમાતા કેળાને પ્રેમ કરે છે. આ દિવસે માતાને કેળું અર્પણ કરો.

मंत्र- या देवी सर्वभू‍तेषु मां स्कन्दमाता रूपेण संस्थिता। नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमो नम:।।
दूसरा मंत्र- ऊं स्कंदमात्र्यै नम: ।।

કાત્યાયની
નવરાત્રિના છઠ્ઠા દિવસે કાત્યાયની દેવીની પૂજા કરવી જોઈએ. આ દિવસે પૂજા કરતી વખતે લાલ કે પીળા રંગના વસ્ત્રો પહેરો. આ પછી, કાત્યાયની દેવીની મૂર્તિ સ્થાપિત કરો અને પછી તેને ગંગાજળથી શુદ્ધ કરો. આ પછી માતાની સામે ઘીનો દીવો પ્રગટાવો અને ફૂલ પણ ચઢાવો. આ સિવાય માતાને પીળા ફૂલની સાથે કાચી હળદરના ગઠ્ઠા અર્પણ કરો.

मंत्र – या देवी सर्वभू‍तेषु माँ कात्यायनी रूपेण संस्थिता। नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमो नमः॥
दूसरा मंत्र – ऊं स्कन्दमात्र्यै नम:

કાલરાત્રી

સાતમા દિવસે કાલરાત્રિની પૂજા કરવી જોઈએ. માતાની મૂર્તિની સ્થાપના કર્યા બાદ માતાને કુમકુમ, લાલ ફૂલ, રોલી વગેરે અર્પણ કરો. આ પછી માતાને લીંબુની માળા પહેરાવો અને તેમની સામે દીવો પ્રગટાવીને તેમની પૂજા કરો. માતાના મંત્રોનો જાપ કરો અથવા સપ્તશતીનો પાઠ કરો. મા કાલરાત્રિને લાલ રંગના ફૂલ ચઢાવો. ગોળ અથવા તેનાથી બનેલી વસ્તુઓ માતા કાલરાત્રિને અર્પણ કરવી જોઈએ.

या देवी सर्वभू‍तेषु मां कालरात्रि रूपेण संस्थिता। नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमो नम:।।
ॐ कालरात्र्यै नम:

મહાગૌરી
નવરાત્રિના આઠમા દિવસે મહાગૌરીની પૂજા કરવી જોઈએ. આ દિવસે સૌ પ્રથમ લાકડાની ચોકી અથવા મંદિરમાં મહાગૌરીની પ્રતિમાની સ્થાપના કરો. આ પછી પોસ્ટ પર સફેદ કપડું બિછાવીને તેના પર મહાગૌરી યંત્રની સ્થાપના કરો. મા મહાગૌરીની પૂજા કરતી વખતે પીળા અને સફેદ વસ્ત્રો પહેરી શકાય છે. મહાગૌરીને ખીર અને ચણા ચઢાવવા જોઈએ.

मंत्र- श्वेते वृषे समरूढा श्वेताम्बराधरा शुचिः। महागौरी शुभं दद्यान्महादेवप्रमोददा।।
दूसरा मंत्र – ऊं महागौयैं नम:

સિદ્ધિદાત્રી

મા જગદંબાનું આ સ્વરૂપ સંપૂર્ણ સ્વરૂપ છે. પ્રથમ દિવસે શૈલપુત્રીના રૂપમાં જે પૂજા કરવામાં આવી હતી તે સિદ્ધિદાત્રીના રૂપમાં આવવાથી પૂર્ણ થાય છે. આ દિવસે પૂજા સ્થાન પર સૌથી પહેલા કલશની પૂજા અને તમામ દેવી-દેવતાઓની પૂજા કરવી જોઈએ. આ પછી માતાના મંત્રોનો જાપ કરીને તેમની પૂજા કરવી જોઈએ. મા સિદ્ધિદાત્રીને મોસમી ફળો, પુરી, ખીર, નારિયેળ, ચણા અને ખીર ચઢાવવા જોઈએ.

મંત્ર- અથવા દેવી સર્વભૂતેષુ મા સિદ્ધિદાત્રી રૂપેણ સંસ્થા. નમસ્તસ્ય નમસ્તસ્ય નમસ્તસ્ય નમો નમઃ ।
બીજો મંત્ર- ઓમ સિદ્ધિત્રાય નમઃ.