સ્લીપ એપનિયામાં, સૂતી વખતે શ્વાસ બંધ થઈ જાય છે અને વારંવાર જાય છે, જે અત્યંત જોખમી સાબિત થઈ શકે છે.
આજના સમયમાં ખરાબ જીવનશૈલીના કારણે આપણે અનેક રોગોનો સામનો કરી રહ્યા છીએ. આમાંથી એક સ્લીપ એપનિયા છે. સ્લીપ એપનિયા એક ગંભીર રોગ છે. આ એક પ્રકારની સ્લીપ ડિસઓર્ડર છે, જેના કારણે આજકાલ યુવાનોથી લઈને વૃદ્ધો સુધી દરેક વ્યક્તિ પરેશાન છે.
તેનું મુખ્ય કારણ બગડેલી જીવનશૈલી માનવામાં આવે છે. સ્લીપ એપનિયામાં, સૂતી વખતે શ્વાસ બંધ થઈ જાય છે અને વારંવાર જાય છે, જે અત્યંત જોખમી સાબિત થઈ શકે છે. ચાલો આ વિશે સુનાર ઈન્ટરનેશનલ હોસ્પિટલ્સના એચઓડી અને સિનિયર કન્સલ્ટન્ટ, પલ્મોનોલોજીના ડૉ. બંદના મિશ્રા પાસેથી જાણીએ.
સ્લીપ એપનિયા શું છે-
ડૉ.. બંદના મિશ્રા અનુસાર, ઑબ્સ્ટ્રક્ટિવ સ્લીપ એપનિયા (OSA) એવી સ્થિતિ છે જેમાં ઊંઘી રહેલા વ્યક્તિનો શ્વાસ અચાનક થોડી સેકન્ડ માટે બંધ થઈ જાય છે. આ વાસ્તવમાં શ્વસન માર્ગ અથવા શ્વાસની નળી (વાયુમાર્ગનું સંપૂર્ણ પતન) ના અવરોધને કારણે છે જેના કારણે ઓક્સિજનનો પ્રવાહ અટકી જાય છે.
આ રોગ એટલા માટે પણ ગંભીર છે કારણ કે જો તમારો શ્વાસ વારંવાર બંધ થતો હોય તો લોહીમાં ઓક્સિજનની ઉણપ થાય છે. લોહીમાં ઓક્સિજનની ઉણપને કારણે હૃદય, મગજ અને શરીરના અન્ય ભાગો માટે જોખમ વધી જાય છે. વધારે વજન, કાકડા, નાની ગરદનનું કદ, હાઇપોથાઇરોડિઝમ વગેરે વ્યક્તિને સ્લીપ એપનિયા થવાનું જોખમ ઊભું કરી શકે છે.
સ્લીપ એપનિયાના લક્ષણો-
ડૉ.. બંદના મિશ્રા અનુસાર, વ્યક્તિનો મૂડ સ્વિંગ, હાઈ બીપી, ઈરેક્ટાઈલ ડિસફંક્શન, બેચેની, ઊંઘનું ચક્ર બગડવું, જોરથી નસકોરાં બોલવા, ઊંઘતી વખતે શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થવી, સવારે ઉઠવા પર મોં સુકાઈ જવું. તેના મુખ્ય લક્ષણો છે ગંભીર માથાનો દુખાવો, દિવસ દરમિયાન વધુ પડતી ઊંઘ. આ સિવાય આ સ્થિતિથી પીડિત વ્યક્તિ પૂરતી ઊંઘ લેવા છતાં થાક અનુભવે છે.
સ્લીપ એપનિયાના કારણો-
ડૉ. બંદના મિશ્રાએ જણાવ્યું કે સ્લીપ એપનિયાના ઘણા કારણો હોઈ શકે છે. જેમ-
– વધુ સ્થૂળતા
– કાકડાના કદમાં વધારો
– કિડનીની સમસ્યા
– બાળકનો અકાળ જન્મ
– મગજનો ચેપ
– સ્ટ્રોક
– ચેતાસ્નાયુ રોગ
ઉપર જણાવેલ લક્ષણોની ઓળખ કરીને, સ્લીપ સ્ટડી ટેસ્ટ (પોલીસોમોગ્રાફી), સ્ટોપ બેંગ પ્રશ્નાવલી વગેરેની મદદથી અને લક્ષણોની ગંભીરતા જોઈને આ રોગનું નિદાન કરવામાં આવે છે અને સારવારની દિશા નક્કી કરવામાં આવે છે. જો સમયસર લક્ષણો ઓળખવામાં આવે તો તે સંપૂર્ણપણે ઠીક થઈ શકે છે. જો ડૉક્ટરની સલાહ સમયસર લેવામાં આવે તો સ્લીપ એપનિયાની સારવાર શક્ય છે, જો મોડું કરવામાં આવે તો રોગની ગંભીરતા વધી શકે છે.