ભારતમાંથી મસાલાની નિકાસ: વાણિજ્ય પ્રધાન પીયૂષ ગોયલે તાજેતરમાં ભારત માટે 2 ટ્રિલિયન ડૉલરની નિકાસનું લક્ષ્ય નક્કી કર્યું હતું. ઝડપથી વિકસી રહેલો મસાલા ઉદ્યોગ આ સિદ્ધ કરવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવવા જઈ રહ્યો છે.
ભારતમાંથી મસાલાની નિકાસ: ભારત વિશ્વનો સૌથી મોટો મસાલા નિકાસકાર છે. ભારતીય મસાલાની સુગંધ આખી દુનિયામાં ફેલાઈ રહી છે. છેલ્લા બે દાયકાથી મસાલાનો બિઝનેસ ઝડપથી વધી રહ્યો છે. દેશમાં માત્ર મસાલાનું ઉત્પાદન જ નથી વધી રહ્યું પરંતુ વિદેશમાં પણ માંગ ઝડપથી વધી રહી છે. સ્પાઈસીસ બોર્ડ ઓફ ઈન્ડિયાના ડેટા મુજબ મસાલાની નિકાસમાં 30 ટકાનો વધારો થયો છે. મસાલાના ઉત્પાદનમાં દર વર્ષે 7 ટકા અને વાવેતર હેઠળના વિસ્તારમાં દર વર્ષે 4.4 ટકાનો વધારો થયો છે.
વૈશ્વિક વેપારમાં ભારતનો હિસ્સો 43 ટકા છે
મસાલા બોર્ડના ડેટા અનુસાર, 2005 અને 2021 વચ્ચે મસાલાની નિકાસમાં 30 ટકાનો વધારો થયો છે. મસાલાના વૈશ્વિક વેપારમાં ભારતનો હિસ્સો 43 ટકાને વટાવી ગયો છે. અમે 2021-22 દરમિયાન લગભગ $4.1 બિલિયનના 1.5 મિલિયન ટન મસાલાની નિકાસ કરી છે. આ સમયગાળા દરમિયાન ઉત્પાદન ક્ષમતા 1.63 ટન પ્રતિ હેક્ટરથી વધીને 2.5 ટન પ્રતિ હેક્ટર થઈ છે. વર્ષ 2021-22માં 43.8 લાખ હેક્ટર વિસ્તારમાં 111.2 લાખ ટન મસાલાનું ઉત્પાદન થયું હતું.
આ મસાલાની સૌથી વધુ નિકાસ કરવામાં આવે છે
ભારતમાંથી સૌથી વધુ નિકાસ કાળા મરી, એલચી, મરચાં, આદુ, હળદર, ધાણા અને જીરું છે. ગયા મહિને, મસાલાની ચાર નવી જાતો, જીવાત નિયંત્રણ માટે આઠ, મિક્સ ક્રોપિંગ સિસ્ટમ અને શાકભાજી સાથે મસાલા ઉગાડવા માટે મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. સરકારનો પ્રયાસ વધુ સારા બિયારણ અને ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરીને વધુમાં વધુ ઉત્પાદન કરવાનો છે જેથી વૈશ્વિક અને સ્થાનિક માંગને સંતોષી શકાય.
2 ટ્રિલિયન ડૉલરનો નિકાસ લક્ષ્ય હાંસલ કરવાનો છે
તાજેતરમાં વાણિજ્ય મંત્રી પીયૂષ ગોયલે કહ્યું હતું કે આપણે 2030 સુધીમાં 2 ટ્રિલિયન ડોલરની નિકાસનું લક્ષ્ય હાંસલ કરવાનું છે. આ લક્ષ્ય હાંસલ કરવા માટે મસાલા ઉદ્યોગ પણ મહત્વની ભૂમિકા ભજવવા જઈ રહ્યો છે. ભારત અને ચીન વચ્ચે નંબર વન મસાલા નિકાસકાર બનવાની લડાઈ ચાલુ છે. તેથી, મસાલા પર ઓલ ઈન્ડિયા કોઓર્ડિનેટેડ રિસર્ચ પ્રોજેક્ટ, ઈન્ડિયન ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ સ્પાઈસિસ એન્ડ હોર્ટિકલ્ચર રિસર્ચ એન્ડ એક્સટેન્શન સેન્ટર દ્વારા સંશોધન હાથ ધરવામાં આવી રહ્યું છે. જેમાં ઉત્પાદન વધારવા, નવી ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ અને જંતુના બહેતર વ્યવસ્થાપન અંગે સંશોધન કરવામાં આવ્યું હતું.