મોંઘવારીના મોરચે દેશને મોટી રાહત મળી હોવા છતાં ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં મોંઘવારી હજુ પણ લોકોને પરેશાન કરી રહી છે. ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં છૂટક ફુગાવાનો દર 5.33 ટકા છે જ્યારે ખાદ્ય ફુગાવાનો દર 6.65 ટકા છે. જો કે, દેશમાં છૂટક ફુગાવાનો દર સપ્ટેમ્બર મહિનામાં 5.02 ટકાના ત્રણ મહિનાના નીચલા સ્તરે આવી ગયો છે. ઓગસ્ટમાં આ દર 6.83 ટકા હતો. અગાઉ જુલાઈમાં રિટેલ મોંઘવારી દર 7.44 ટકા હતો, જે 15 મહિનામાં સૌથી ઊંચો સ્તર હતો. સપ્ટેમ્બરમાં ફુગાવાના દરમાં તીવ્ર ઘટાડા પાછળનું કારણ ખાદ્યપદાર્થોના ભાવમાં ઘટાડો છે.
આરબીઆઈએ મોંઘવારી દરને ચાર ટકા સુધી લાવવાનું લક્ષ્ય નક્કી કર્યું છે. બ્લૂમબર્ગની અર્થશાસ્ત્રીઓની પેનલે સપ્ટેમ્બરમાં રિટેલ ફુગાવાનો દર 5.4 ટકા રહેવાનો અંદાજ મૂક્યો હતો. જોકે, RBIએ નાણાકીય વર્ષ 2024 માટે 5.4 ટકાના ફુગાવાના અંદાજ સાથે તેની નાણાકીય નીતિમાં કોઈ ફેરફાર કર્યો નથી. આરબીઆઈએ બીજા ક્વાર્ટરમાં મોંઘવારીનો અંદાજ વધારીને 6.4 ટકા કર્યો છે. તે જ સમયે, ત્રીજા ક્વાર્ટરમાં મોંઘવારી દર 5.6 ટકા પર રહી શકે છે. તેમના મતે ચોથા ક્વાર્ટરમાં મોંઘવારી દર 5.2 ટકા રહી શકે છે. આરબીઆઈએ નાણાકીય વર્ષ 2025ના પ્રથમ ક્વાર્ટરમાં ફુગાવાનો દર 5.2 ટકા રહેવાનો અંદાજ પણ મૂક્યો છે.
ખાદ્યપદાર્થોના ભાવ ઘટ્યા, કઠોળ વધ્યા
સપ્ટેમ્બરમાં જ્યારે શાકભાજી સસ્તી થઈ ત્યારે તેનો મોંઘવારી દર ઘટીને 3.39 ટકા થઈ ગયો, જે ઓગસ્ટમાં 26.14 ટકા હતો. જો કે આ સમયગાળા દરમિયાન કઠોળનો મોંઘવારી દર વધ્યો છે. કઠોળનો મોંઘવારી દર સપ્ટેમ્બરમાં વધીને 16.38 ટકા થયો છે જે ઓગસ્ટમાં 13.04 ટકા હતો. મસાલાના ફુગાવાના દરમાં થોડો ઘટાડો થયો છે અને તે 23.06 ટકા રહ્યો છે, જે ઓગસ્ટમાં 23.19 ટકા હતો. દૂધ અને તેનાથી સંબંધિત ઉત્પાદનોનો મોંઘવારી દર પણ ઘટીને 6.89 ટકા પર આવી ગયો છે જે ઓગસ્ટમાં 7.73 ટકા હતો. અનાજ અને તેના ઉત્પાદનોનો ફુગાવાનો દર પણ નીચે આવ્યો છે અને સપ્ટેમ્બરમાં તે 10.95 ટકા હતો જે ઓગસ્ટમાં 11.85 ટકા હતો.
છૂટક ફુગાવાનો દર શું છે: ભારતમાં ફુગાવાને માપવા માટે બે પાયા છે. એક રિટેલ અને બીજી જથ્થાબંધ ફુગાવો. છૂટક ફુગાવાનો દર સામાન્ય ગ્રાહકો દ્વારા ચૂકવવામાં આવતી કિંમતો પર આધારિત છે. તેને ગ્રાહક ભાવ સૂચકાંક પણ કહેવામાં આવે છે. તે જ સમયે, જથ્થાબંધ ભાવ સૂચકનો અર્થ એ છે કે જથ્થાબંધ બજારમાં એક વેપારી બીજા વેપારી પાસેથી જે કિંમતો વસૂલ કરે છે. આ કિંમતો બલ્કમાં કરવામાં આવેલા સોદા સાથે જોડાયેલી છે. ક્રૂડ ઓઈલ, કોમોડિટીના ભાવ, બાંધકામ ખર્ચ ઉપરાંત અન્ય ઘણી બાબતો છે જે છૂટક ફુગાવાના દરને નક્કી કરવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. લગભગ 300 વસ્તુઓ એવી છે કે જેના ભાવના આધારે છૂટક ફુગાવાનો દર નક્કી કરવામાં આવે છે.
આ વર્ષે રિટેલ ફુગાવાનો ટ્રેન્ડ
ઓગસ્ટ 6.83 ટકા
જુલાઈ 7.44 ટકા
જૂન 4.49 ટકા
મે 2.91 ટકા
એપ્રિલ 3.84 ટકા
માર્ચ 4.79 ટકા
ભાવમાં તફાવત ક્યાંથી આવ્યો ( ટકાવારીમાં)
ઓગસ્ટ સપ્ટેમ્બર
શાકભાજી 26.14 3.39
કઠોળ 11.85 10.95
દૂધ 7.73 6.89
મસાલા 23.19 23.06
માંસ અને માછલી 3.68 4.11
ઇંડા 4.31 6.42
ઇંધણ-વીજળી 4.31 -0.11