ઓક્ટોબર ગુલાબી સિઝન હશે. ઉત્તર ભારતના શહેરોમાં શિયાળાની શરૂઆત થઈ ગઈ હશે. દેશમાં ક્રિકેટનો ઉનાળો ચરમસીમાએ હશે. હા, અમે અહીં ક્રિકેટ વર્લ્ડ કપ 2023ની વાત કરી રહ્યા છીએ. ભલે ઈંગ્લેન્ડના લોર્ડ્સ મેદાનને ક્રિકેટનું મક્કા કહેવામાં આવે છે, પરંતુ ભારતમાં ક્રિકેટપ્રેમીઓની જેટલી ભીડ વિશ્વના અન્ય કોઈ દેશમાં નથી. આ કારણોસર, BCCI એ વિશ્વનું સૌથી મજબૂત અને સૌથી ધનિક ક્રિકેટ સંગઠન છે અને જેને આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટ પરિષદ દ્વારા પણ સ્વીકારવામાં આવ્યું છે. દેશમાં ક્રિકેટ અને તેની અર્થવ્યવસ્થા પણ સાથે સાથે ચાલે છે.
ભારત અને ક્રિકેટની વાત આવે ત્યારે દેશની અર્થવ્યવસ્થા પણ તેમાં સામેલ થઈ જાય છે. આ વખતે ક્રિકેટ જગત પણ ભારતમાં જ છે. વિશ્વની શરૂઆત થાય તે પહેલા જ દેશના અર્થતંત્રને બુસ્ટનું ખાતર મળવા લાગ્યું છે. વિશ્વકપ શરૂ થાય તે પહેલા દેશની લગભગ 100 હોટલ બુક થઈ ગઈ છે. હવાના મેળામાં પણ તેની અસર સ્પષ્ટપણે જોવા મળે છે. દેશમાં ક્રિકેટ વર્લ્ડ કપ શરૂ થાય તે પહેલા ટીવીના વેચાણમાં વધારો થવાની આશા છે. સાથે જ જ્યારે વિદેશી મહેમાનો આવે છે ત્યારે પ્રવાસનનો વ્યાપ પણ સ્પષ્ટપણે જોવા મળે છે. ક્રિકેટના આધારે બેટ અને બોલની સમાંતર ચાલતી અર્થવ્યવસ્થાને સમજવાનો પ્રયત્ન કરીએ.
હોટેલનું ભાડું વધ્યું છે
વધતા ટેરિફને કારણે હોટેલ ઉદ્યોગની ઈનિંગ્સ સારી થઈ રહી છે. અમદાવાદમાં, જ્યાં ભારતના સૌથી મોટા ક્રિકેટ સ્ટેડિયમમાં 15 ઓક્ટોબરે મેન ઇન બ્લુનો મુકાબલો પાકિસ્તાન સામે થશે. TOIના અહેવાલ મુજબ, ત્યાંની મોટાભાગની ફાઇવ-સ્ટાર હોટલોમાં 60 ટકાથી 90 ટકા રૂમ મેચના દિવસોમાં પહેલેથી જ બુક થઈ જાય છે.
હયાત રીજન્સી અમદાવાદના જનરલ મેનેજર પુનિત બૈજલે એક મીડિયા રિપોર્ટમાં જણાવ્યું કે મેચના દિવસો માટે લગભગ 80 ટકા રૂમ વેચાઈ ગયા છે. ઈંગ્લેન્ડ અને મેઈન કોર્પોરેશનની ટ્રાવેલ એજન્સીઓએ ઈંગ્લેન્ડ અને ન્યુઝીલેન્ડ વચ્ચેના ઉદઘાટન સમારોહ અને પ્રથમ મેચ માટે પહેલેથી જ બુકિંગ કરી લીધું છે.
દેશની મુખ્ય ફાઇવ સ્ટાર હોટેલ હયાતમાં મોટી રકમ વસૂલવામાં આવી રહી છે. MakeMyTrip અને તેની પેટાકંપની Goibibo 13 ઓક્ટોબરના રોજ એક રાત માટે રૂ. 1,10,000 થી શરૂ થતા દરો જોઈ રહી છે (14 અથવા 15 ઓક્ટોબર માટે કોઈ રૂમ ઉપલબ્ધ નથી). જો કે, ઓગસ્ટ અને સપ્ટેમ્બરમાં, રૂમ રૂ.7,500 જેટલા ઓછા ભાવે ઉપલબ્ધ છે.
અન્ય ફાઇવ-સ્ટાર હોટેલ્સ, રેડિસન બ્લુ અને ITC, 13 ઓક્ટોબરે રૂ. 28,000 થી રૂ. 35,000 ચાર્જ કરી રહી છે. આ હોટલોમાં પણ 14 અને 15 તારીખે રૂમ ઉપલબ્ધ નથી. આ રૂમોની કિંમત રૂ. ઓગસ્ટ અને સપ્ટેમ્બરમાં 9,999 જોવામાં આવી રહ્યા છે.
આ સ્થિતિ માત્ર અમદાવાદમાં જ જોવા મળી રહી નથી, પરંતુ ધર્મશાળામાં પણ મેચના દિવસોમાં હોટલના ભાડા ખૂબ ઊંચા જોવા મળી રહ્યા છે. ધર્મશાલાના એચપીસીએ સ્ટેડિયમમાં 22 ઓક્ટોબરે ભારત અને ન્યૂઝીલેન્ડ સામે મેચ રમાશે. કોઈપણ રીતે, અહીં ફાઈવ સ્ટાર હોટલની સંખ્યા ઘણી ઓછી છે. પડોશી ધરમકોટમાં હયાત 20 ઓક્ટોબરે MakeMyTrip પર 45,000 રૂપિયા ચાર્જ કરી રહી છે. અને ઓગસ્ટ અને સપ્ટેમ્બરમાં સિંગલ રૂમનો ટેરિફ 19,000 રૂપિયાથી ઓછો છે.
હવાઈ ભાડું પણ વધ્યું
માત્ર હોટલ જ નહીં, ફ્લાઈટ્સ પણ મોંઘી થઈ રહી છે. મેચના દિવસોની આસપાસના યજમાન શહેરોની હવાઈ ટિકિટની કિંમત સામાન્ય દિવસો કરતા લગભગ બમણી છે, પછી ભલેને ટિકિટ ત્રણ મહિના અગાઉ બુક કરવામાં આવે.
શહેરમાં ભારત-પાકિસ્તાન મેચના એક દિવસ પહેલા 14 ઓક્ટોબરે દિલ્હી-અમદાવાદની ઈકોનોમી ક્લાસની ટિકિટની કિંમત 7,000 રૂપિયા થઈ ગઈ છે, જ્યારે ઓગસ્ટ અને સપ્ટેમ્બર મહિનામાં આ જ ટિકિટ 2,800 રૂપિયામાં ઉપલબ્ધ છે. . 14 ઓક્ટોબરે મુંબઈ-અમદાવાદ રૂટ પણ મોંઘો થયો છે, જેની ટિકિટની કિંમત 5,000 રૂપિયા છે. ઓગસ્ટ અને સપ્ટેમ્બરમાં આ રૂટનું હવાઈ ભાડું રૂ. 2,100 જોવામાં આવી રહ્યું છે.
માત્ર અમદાવાદ જ નહીં, 29 ઓક્ટોબરે ભારત-ઈંગ્લેન્ડ મેચનું આયોજન કરી રહેલા લખનૌ અને તેની આસપાસની ફ્લાઈટ્સ પણ મેચના દિવસે મોંઘી થઈ ગઈ છે. મેચના સપ્તાહ દરમિયાન દિલ્હી-લખનૌની ઇકોનોમી-ક્લાસ ટિકિટની કિંમત લગભગ રૂ. 3400 છે, જે ઓગસ્ટ અને સપ્ટેમ્બર મહિનામાં રૂ. 2800 પર જોવા મળી રહી છે.
મેચના એક દિવસ પહેલા 21 ઓક્ટોબરે દિલ્હી-ધરમશાલા રૂટનું હવાઈ ભાડું 7,000 રૂપિયા થઈ ગયું છે, જ્યારે ઓગસ્ટ અને સપ્ટેમ્બરમાં આ રૂટનું હવાઈ ભાડું 4,200 રૂપિયા છે, જે ક્રિકેટ ટિકિટના ભાવ કરતાં પણ ઓછું છે.
ટીવીના વેચાણમાં વધારો જોવા મળ્યો હતો
દરેક જણ મેચ જોવા સ્ટેડિયમમાં જઈ શકતા નથી. મોટાભાગના લોકો તેને ટીવી પર જોશે. અને તેનાથી ટીવીનું વેચાણ વધશે. 2019 ક્રિકેટ વર્લ્ડ કપ દરમિયાન પણ, કન્ઝ્યુમર ઇલેક્ટ્રોનિક્સ કંપનીઓ સેમસંગ, સોની, એલજી અને પેનાસોનિકે ગયા વર્ષના સમાન સમયગાળાની તુલનામાં મોટા સ્ક્રીન ટીવી (55 ઇંચ અને તેથી વધુ) ના વેચાણમાં 100 ટકાનો વધારો જોયો હતો.
આ વેચાણ માત્ર મેટ્રો શહેરો પૂરતું મર્યાદિત ન હતું. હુબલી, જબલપુર, રાયપુર, રાંચી, કોચી અને નાગપુરમાં પણ મજબૂત સંખ્યા જોવા મળી હતી. ગ્રાહકોનું ધ્યાન આકર્ષિત કરવા કંપનીઓએ સરળ ફાઇનાન્સ અને કેશબેક સહિતની આકર્ષક ઓફરો રજૂ કરી હતી. લોકો ટીવી પર આ વર્ષે પણ આવી જ મોટી ઑફર્સની અપેક્ષા રાખી શકે છે. સેમસંગે 75 ઇંચ અને તેનાથી વધુની ટીવી સ્ક્રીનના વેચાણમાં પાંચ ગણો વધારો જોયો છે, જે આવી ટૂર્નામેન્ટ દરમિયાન મોટી સ્ક્રીન તરફ વધતા વલણને દર્શાવે છે.
ગત વર્ષની સરખામણીમાં રમતપ્રેમીઓની ઘણી દબાયેલી માંગ પણ હોઈ શકે છે. ટીવીનું વેચાણ, જે સામાન્ય રીતે ક્રિકેટ અને ફૂટબોલ વર્લ્ડ કપ દરમિયાન વધે છે, રિટેલર્સ અને બ્રાન્ડ્સે ફૂટબોલ લક્ષી પ્રમોશન શરૂ કર્યા હોવા છતાં ગયા વર્ષના કતાર વર્લ્ડ કપ દરમિયાન કોઈ વધારો જોવા મળ્યો નથી. એક મુખ્ય પરિબળ તહેવારોની સીઝન પછી કતાર વર્લ્ડ કપ આવી રહ્યો હતો જ્યારે મોટાભાગના ભારતીયોએ પહેલેથી જ ઘણો ખર્ચ કર્યો હતો. જે લોકોએ ગયા વર્ષે કતાર વર્લ્ડ કપ માટે મોટા ટીવી નહોતા ખરીદ્યા તેઓ હવે ક્રિકેટ વર્લ્ડ કપ માટે ખરીદી શકશે.
પર્યટનમાં પણ વધારો થશે
મેચ જોવા માટે મોટી સંખ્યામાં લોકો વિદેશથી આવી રહ્યા છે અને તેમાંથી ઘણા ભારતમાં રોકાણ દરમિયાન પ્રવાસન સ્થળોની મુલાકાત પણ લઈ શકે છે. પ્રવાસીઓ ઘણીવાર આ ટુર્નામેન્ટની આસપાસ તેમની રજાઓનું આયોજન મહિનાઓ અગાઉથી કરે છે અને મેચ જોવી એ ભારતની મુલાકાત લેવાની તેમની યોજનાનો માત્ર એક ભાગ છે. ટૂર ઓપરેટરો તેમના ગ્રાહકોને સમાવવા માટે અગાઉથી હોટલ બુક કરાવે છે. ઈંગ્લેન્ડ ડિફેન્ડિંગ ચેમ્પિયન હોવાથી, મોટી સંખ્યામાં બ્રિટિશ મુલાકાતીઓ, બાર્મી આર્મી, ભારતની મુલાકાતે આવે તેવી અપેક્ષા છે, જે અન્ય સ્થળોની પણ મુલાકાત લઈ શકે છે.
કેવી રીતે વર્લ્ડ કપ 2019 એ યુકેના વ્યવસાયને વેગ આપ્યો
ICCના એક રિપોર્ટ અનુસાર, 2019 માં, જ્યારે UK એ ક્રિકેટ વર્લ્ડ કપનું આયોજન કર્યું હતું, ત્યારે 20 ટકા લોકો બહારથી આવ્યા હતા અને 85 ટકા ટિકિટ ખરીદનારા શહેરની બહારથી આવ્યા હતા. યુકેમાં 2019 વર્લ્ડ કપમાં લગભગ 3600 કરોડ રૂપિયાની કમાણી થઈ હતી. લંડન, જે ક્રિકેટના મક્કા, લોર્ડ્સનું ઘર પણ છે, તેણે ફાઈનલ સહિત 11 મેચોની યજમાની કરી અને લગભગ 1300 કરોડ રૂપિયાની કમાણી કરી. સેમિફાઇનલ ઇવેન્ટ્સ માન્ચેસ્ટર અને બર્મિંગહામમાં યોજાઈ હતી અને બંનેએ અનુક્રમે રૂ. 370 કરોડ અને રૂ. 300 કરોડની કમાણી કરી હતી. એક ખૂબ જ નાનકડા નગર ટોન્ટનમાં પણ, જેણે માત્ર ત્રણ મેચની યજમાની કરી હતી, વર્લ્ડ કપમાં તેમને 82 કરોડ રૂપિયાની કમાણી થઈ હતી.