National Sample Survey: છેલ્લા એક દાયકામાં આપણી ખાવાની આદતો ઘણી હદે બદલાઈ ગઈ છે. ખોરાક પરના સરેરાશ માસિક ખર્ચમાં અનાજનો હિસ્સો ઘટીને 5.84% થયો છે. 2011-12માં, અમે અનાજ પર કુલ ખર્ચના 10.75% ખર્ચ કરતા હતા, જે 2022-23માં ઘટીને 4.91% થઈ ગયો છે. આંકડા અને કાર્યક્રમ અમલીકરણ મંત્રાલય દ્વારા તાજેતરમાં જાહેર કરાયેલા નેશનલ સેમ્પલ સર્વે ઓફિસના રિપોર્ટમાં આ આંકડાઓ સામે આવ્યા છે. રસપ્રદ વાત એ છે કે છેલ્લા એક દાયકામાં ફળો પરના ખર્ચમાં 0.29% અને દૂધ પરના ખર્ચમાં 0.29%નો વધારો થયો છે. આ સમયગાળા દરમિયાન અમે ખાંડ અને મીઠા પર થતા ખર્ચમાં પણ લગભગ અડધો ઘટાડો કર્યો છે.
જો કે, હવે અમે 2011-12માં 8.98%ને બદલે તૈયાર પીણાં અને બિસ્કિટ જેવા પ્રોસેસ્ડ ફૂડ પર 10.64% ખર્ચ કરીએ છીએ. ખાસ વાત એ છે કે ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં પણ આ સમયગાળા દરમિયાન પ્રોસેસ્ડ ફૂડ પરનો ખર્ચ 7.9% થી વધીને 9.62% થયો છે. અનાજ અને ફળોના વપરાશનો આ વલણ 1993-94 અને 2011-12 વચ્ચે સમાન જણાય છે. 1993-94માં માથાદીઠ ચોખાનો દૈનિક વપરાશ 220 ગ્રામ હતો, જે 2011-12માં ઘટીને 190 ગ્રામ થઈ ગયો. ઘઉંનો વપરાશ 148 ગ્રામથી ઘટીને 147 ગ્રામ, મકાઈનો 10 ગ્રામથી 3 ગ્રામ, બાજરીનો 45 ગ્રામથી ઘટીને 15 ગ્રામ થયો છે. તે જ સમયે, ફળોનો વપરાશ 19.4 ગ્રામથી વધીને 23 ગ્રામ, દૂધનો વપરાશ 147.6 ગ્રામથી વધીને 165.5 ગ્રામ, માંસ અને માછલીનો વપરાશ 12.8 ગ્રામથી વધીને 15.8 ગ્રામ થયો છે. તેલની વાત કરીએ તો રિફાઈન્ડ તેલનો વપરાશ સૌથી વધુ વધ્યો છે. 1093-94માં, દરેક વ્યક્તિ દરરોજ સરેરાશ 0.6 ગ્રામ રિફાઈન્ડનું સેવન કરતી હતી, જે 2011-12માં 8.4 ગ્રામ સુધી પહોંચી ગઈ હતી.
કઠોળનો વપરાશ માત્ર ધનિક વર્ગમાં જ ઘટ્યો છે.
ખોરાકની આદતોનો આવક જૂથ સાથે પણ સીધો સંબંધ છે. એનએસએસઓ રિપોર્ટમાં, તેને ખૂબ જ ગરીબથી લઈને ખૂબ જ અમીર સુધીના 10 ખર્ચ જૂથોમાં વહેંચવામાં આવ્યું છે.
સૌથી નીચા વર્ગ સિવાયના તમામ નવમાં અનાજના વપરાશમાં ઘટાડો થયો છે.
ચોખાનો વપરાશ માત્ર નીચેના બે જૂથોમાં જ વધ્યો છે, જ્યારે ઘઉંનો વપરાશ પણ માત્ર નીચેના ચાર જૂથોમાં જ વધ્યો છે, બાકીના છમાં ઘટાડો થયો છે, દરેક આવક જૂથમાં બરછટ અનાજનો વપરાશ ઓછો નોંધાયો છે.
સૌથી ધનિક વર્ગ સિવાય તમામ 9 જૂથોમાં કઠોળનો વપરાશ વધ્યો છે.
ટોચના 3 ખર્ચ જૂથો સિવાય, બાકીના 7 જૂથોમાં દૂધનો વપરાશ વધ્યો છે.
2047માં 43.7 કરોડ ટન અનાજની જરૂર છે…
નીતિ આયોગે 2022 માં એક કાર્યકારી જૂથની રચના કરી હતી તે જાણવા માટે કે 2047 માં મુખ્ય ખાદ્ય ચીજોની માંગ અને પુરવઠાનું વલણ શું હશે. તેનો અહેવાલ…