રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) દ્વારા ચલણમાંથી 2000 રૂપિયાની નોટો પાછી ખેંચી લીધા બાદ બેંક ડિપોઝિટમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. આ પછી બેંકોમાં રોકડ 191.6 લાખ કરોડ રૂપિયાના છ વર્ષની ટોચે પહોંચી ગઈ છે. આ અંગેની માહિતી એક અહેવાલમાં આપવામાં આવી છે. આરબીઆઈએ આ મહિનાની શરૂઆતમાં કહ્યું હતું કે રૂ. 2,000ની નોટોમાં કુલ રૂ. 3.62 લાખ કરોડમાંથી ત્રણ-ચતુર્થાંશથી વધુ નોટો બેન્કોમાં પાછી આવી છે.
રોકડ 191.6 લાખ કરોડના રેકોર્ડ પર પહોંચી ગઈ છે
રિઝર્વ બેંકે જણાવ્યું હતું કે આમાંથી 85 ટકા નોટો લોકો દ્વારા તેમના બેંક ખાતામાં જમા કરવામાં આવી છે, જ્યારે બાકીની નોટોને અન્ય મૂલ્યોની નોટોથી બદલવામાં આવી છે. ‘કેર રેટિંગ્સ’ના વરિષ્ઠ નિર્દેશક સંજય અગ્રવાલે જણાવ્યું હતું કે 30 જૂને પૂરા થયેલા પખવાડિયામાં ડિપોઝિટ વાર્ષિક ધોરણે 13 ટકા વધીને રૂ. 191.6 લાખ કરોડ થઈ છે. છેલ્લા છ વર્ષમાં (માર્ચ 2017 થી) આ સૌથી વધુ થાપણનો આંકડો છે.
થાપણોમાં 13 ટકાનો વધારો
બેંક ડિપોઝીટમાં વધારો થવાનું મુખ્ય કારણ રૂ. 2000ની નોટો ચલણમાંથી પાછી ખેંચી લેવાનું અને ડિપોઝીટ પર વધુ વ્યાજ દર છે. સમીક્ષા હેઠળના પખવાડિયામાં થાપણોમાં 13 ટકાનો વધારો થયો છે અને તે 3.2 ટકા વધીને રૂ. 191.6 લાખ કરોડ થયો છે. છેલ્લા 12 મહિનામાં બેંકોની જમા રકમ 22 લાખ કરોડ વધીને 185.7 લાખ કરોડ રૂપિયા થઈ ગઈ છે. 19 મેના રોજ આરબીઆઈએ 2000ની નોટને ચલણમાંથી પાછી ખેંચી લેવાની જાહેરાત કરી હતી.
રિપોર્ટ અનુસાર, જ્યારથી 2000 રૂપિયાની નોટોને ચલણમાંથી બહાર કાઢવાની જાહેરાત કરવામાં આવી છે, ત્યારથી બેંકમાં જમા રકમમાં ઝડપથી વધારો થયો છે. આ કારણે લોન અને ડિપોઝિટ વચ્ચેના તફાવતમાં મોટો ઘટાડો થયો છે. નવેમ્બર 2022માં લોન અને ડિપોઝિટ વચ્ચેનો તફાવત 8.75 ટકા હતો. જૂન, 2023માં તે ઘટીને 3.26 ટકા થઈ ગયો. બેંક ગ્રાહકોને લોન અને ડિપોઝીટ વચ્ચેનો તફાવત ઘટાડવાનો લાભ મળવાની અપેક્ષા છે. નિષ્ણાંતોનું માનવું છે કે બેંકોમાં રોકડ પ્રવાહ વધવાનો ફાયદો ગ્રાહકોને વ્યાજ દરના રૂપમાં મળશે. આગામી સમયમાં વ્યાજ દરમાં ઘટાડો થઈ શકે છે.
